Tijdens de Tijdmachineweek stond er een heuse Puch in de hal van Hoog Duinen. Een vintage voertuig dat op veel belangstelling kon rekenen van de bewoners en medewerkers van het huis. Dit ooit zo populaire transportmiddel was afkomstig van Monah Scholtes, vrijwilliger en huishoudelijk medewerker bij Hoog Duinen.  

Monah: Halverwege de jaren 60 was ik 17. Het was een leuke tijd voor mij. Ik leerde mijn man kennen. Hij droeg suède Clarks, net als Paul McCartney, en hij had een Puch. Ik had een boblijn, droeg kanten kousen en blokhakken. Wat een tijd! Het openingsfeest ging terug naar die tijd; het werd één groot rock ’n roll-feest. Mensen kwamen uit hun stoelen, zelfs uit hun rolstoelen! Ze dansten de sterren van de hemel.”

 Van frêle dame tot techneut 

“Wat vervolgens uit De Tijdmachine kwam was heel bijzonder. Ik werk hier al 12 jaar, maar werd nog steeds verrast. Ik sprak met een mevrouw, een frêle dame, qua lengte de helft van mij. Niet bepaald een sportief type. Ik ontdekte dat zij keeper van een hockeyteam geweest is! Ontzettend stoer. En ze was een echte techneut; ze werkte als een van de weinige vrouwen in die tijd in een technisch bedrijf. Iets dat ik absoluut niet wist.”  

Tijd voor mensen 

“Of dan die meneer die een houten boot heeft gebouwd met zijn zoon. Dat soort interessante dingen hoor je in De Tijdmachine. En het mooie was: er was tíjd voor mensen in De Tijdmachine. Ik leidde een paar jaar geleden een gespreksgroep in Hoog Duinen, die is helaas ter ziele gegaan. In een groep moet je altijd oppassen voor gespreksonderwerpen als oorlog of religie. In een-op-een-gesprekken bespreek je alles en leer je mensen nog beter kennen.”

“Als reisleider in De Tijdmachine moet je je mond houden en goed luisteren. Je moet mensen laten uitpraten en niet te snel op een ander onderwerp overgaan. Soms zijn mensen stil. Dan moet je stil blijven en niet over iets anders beginnen. Dán volgt er een verhaal dat groter en groter wordt.”

De tongen kwamen los 

“In eerste instantie vonden sommige bewoners De Tijdmachine onzin. ‘Die tijd is geweest,’ zeiden ze als ik ze meevroeg. ‘Ik ga écht niet mee.’ Maar toen veel mensen uiteindelijk toch even langsliepen, kwamen de tongen los. Ze vonden het fantastisch; ze gingen lachend weer naar huis of naar hun afspraak. Dat krijg je met geuren, kleuren en spullen van vroeger. Kruiden in de keuken, een dop van een petroleumkan, en dan die pláten; De Tijdmachine heeft een enorme verzameling. Als een bewoner normaal een plaatje wil draaien, kost het veel moeite om een geschikte plaat te vinden. Nu ging je gewoon naar de kast en haalde je daar een passende plaat uit.”  

  Ze gingen lachend weer naar huis 

Uit het isolement

“De Tijdmachine brengt vrolijkheid. Het haalt mensen uit hun isolement en geeft ze een extra dimensie. Dat vind ik heel belangrijk. Mensen zitten hier toch vaak met het idee: dit is mijn laatste fase en ik vind er niks meer aan. Maar als je ze De Tijdmachine laat meemaken, voelen ze zich weer in de bloei van hun leven. Je had die glanzende ogen moeten zien! En ze kletsen en kletsen en kletsen. Ik had papier te weinig om alles op te schrijven.”   

Mensen voelen zich weer in de bloei van hun leven

Dat vel op de melk 

Na de Tijdmachine spraken bewoners aan de eettafel met elkaar over de dingen die ze gezien hadden. Hele verhalen over de naaimachine, of dat vieze vel op de melk. Of over de oom die je gezicht stiekem in de pudding duwde. Monah: “Bewoners spreken normaal niet over zoveel verschillende onderwerpen. De Tijdmachine prikkelt de verbeelding en zwengelt nieuwe gespreksonderwerpen aan.”

“Toen De Tijdmachine wegging, was het hier ineens kaal, leeg en saai. Bewoners liepen een beetje onthand rond. Er zijn plannen om hier een eigen Tijdmachine te bouwen. Ik denk dat dat echt een meerwaarde heeft voor het huis. Ik heb thuis nog een grote zolder vol spullen van toen. Als we die Tijdmachine gaan bouwen, dan ga ik een heleboel doneren.”

Het ijs is gebroken

Monah loopt naar beneden. Voor het raam in de ontvangsthal zit een groep bewoners gezellig te praten. Ze wijst ernaar: “Zie je dat? Voorheen zat daar nooit iemand. Door De Tijdmachine zitten mensen nu bij elkaar, al een uur voordat de maaltijd begint. Niet alleen hier in de hal, maar ook ’s avonds; dan zitten de bewoners samen met het personeel voor de televisie. Dat deden ze voorheen nooit. Alsof het ijs opeens gebroken is.”

Door De Tijdmachine zitten mensen nu bij elkaar

Update: nieuwe activiteiten voor bewoners 

De trainingen zijn begonnen. Alles bruist volop in Hoog Duinen. Monah: “We hebben matches gemaakt op basis van welzijnsvragen van bewoners. Ik had een match met een bewoner die niets liever wilde dan een concert van haar drie achterkleinkinderen. Gisteren hebben ze opgetreden. De een speelde harp, de ander viool en de ander piano. Ze konden niet ophouden; ze gaven toegift na toegift na toegift. En mevrouw zelf? Die genoot volop! Het leuke was dat het concert nu niet alleen voor haar was, maar ook voor andere bewoners.”

We maakten matches op basis van welzijnsvragen van bewoners

Verbindende werking

Dit is niet het enige dat Monah helpt organiseren. Ze heeft haar zolder uitgeplozen, die vol staat met oude fotoboeken van Nederlands-Indië. “Met bewoners met Indische roots bekijk ik die albums. We moeten soms zo lachen en er komen veel herinneringen boven!” Zo werkt De Tijdmachine als verbindende factor. Ook andere ouderen worden aan elkaar gekoppeld op basis van hun belevenissen en behoeften. Zo gaat een mevrouw over haar reizen met de camper praten met een andere bewoner die ook veel met de camper heeft gereisd.

Nieuwe activiteiten

Dit is nog maar het topje van de ijsberg. De trainingen van Stichting De Tijdmachine zijn de aanjagers van deze nieuwe activiteiten en invullingen van welzijnsvragen. Monah: “De trainingen zijn erg leuk. Een aantal collega’s was aanvankelijk negatief, maar uiteindelijk hebben ze allemaal een mooie match gevonden waarmee ze aan de slag zijn gegaan. Als je ziet wat daar uitkomt; dat is fantastisch!”