Tijdreizen
Al weer een aantal jaren werk ik voor Stichting de Tijdmachine. Het is genieten om met zulke fijne muzikanten samen te werken en om te spelen voor de doelgroep van de stichting: ouderen, mensen in woon- zorgcentra en/of mensen met dementie. Gisteren stond een bezoekje aan twintig dementerenden in een huis in Leiden op het programma.
Het mooie aan optreden voor deze stichting, is dat het de diepere betekenis van muziek bloot legt. Als muzikant zet je je ego, je gêne en soms je eigen muzieksmaak aan de kant. Dat alles doet er niet toe. De focus ligt op de mensen die voor je zitten, meer nog dan bij andere optredens voor andere doelgroepen, die we ook allemaal doen op andere dagen in de week. De liedjes zijn een middel om contact te maken, soms met mensen die niet veel verbinding meer kunnen maken met een ander. Muziek blijkt tijdens deze optredens zo vaak een bijna magisch middel om mensen te activeren, weer even terug te brengen in het nu (door ‘vroeger’ in te duiken) en even uit hun dagelijkse beslommeringen te trekken door plezier te maken. Het muzikale geheugen is het deel van het geheugen dat het langst overeind blijft en dat zien we regelmatig. Dan zit er een vrouw een uur lang haast afwezig in een stoel voor ons, maar zingt ze plotseling de complete tekst van ‘Spiegelbeeld’ mee, bijvoorbeeld. Het blijft ongelooflijk.
Daar stonden Anna en ik gisteren in Leiden, met piano en gitaar. In een halve cirkel voor ons twintig ouderen, die nu waarschijnlijk al weer zijn vergeten dat we er waren. Tussen die twintig mensen ook een man genaamd Jan. Dat wisten we omdat wel een liedje aan hem opdroegen eerder die middag. Jan was op bezoek bij zijn vrouw, die daar in dat huis in Leiden woont. Zijn vrouw zat te stralen op haar stoel, maar leek niet echt te weten wie en waar ze was. ‘Ze heeft geen idee dat ze mijn vrouw is hoor!’, zei Jan. Ik voelde een steek in mijn hart en stelde me voor hoe ontzettend moeilijk dat voor hem moet zijn. Maar toen zetten we ‘Let it be me’ van de Everly Brothers in en er gebeurde iets prachtigs. ‘I bless the day I found you, I want to stay around you…’. Jan pakte de hand van zijn vrouw, ze stonden op en schuifelden met zielsgelukkige, verliefde gezichten tot het einde van het liedje. Alles was weer even zoals vroeger.
Toen ik ’s avonds weer thuis was, keek ik met mijn lief een film over tijdreizigers. Bij het uitkiezen van de film wist ik het zo net nog niet. Een onrealistisch, toch wat ongeloofwaardig onderwerp voor een film, leek het me. ‘Dat ze daar nog steeds films over maken’, zoiets zei ik nog. Maar we keken toch.
En toen dacht ik aan het optreden van eerder die dag en wist opeens dat het wel degelijk kan, tijdreizen: ik was nota bene getuige geweest van een echte tijdreis in een echte tijdmachine die middag daar in Leiden. En jong, oud, dementerend of totaal in het hier en nu: iedereen voelde dat hetzelfde. Dat zijn de momenten waar we het voor doen. Die momenten van echte verbinding: tussen mensen en tussen tijden. Wat ben ik blij dat ik daar onderdeel van uit mag maken.
Esther wat heb je dit pakkend geschreven, ik was hier getuige van, een brok in mijn keel, een collega die huilend even wegliep toen Jan met zijn Rietje ging dansen. Wat houden wij van onze bewoners en hun familie die ook onze familie wordt. Net al een bedankje achter gelaten maar nogmaals wat hebben jullie een mooie middag aan onze bewoners gegeven.